W dniu 5 grudnia 2022 roku uczniowie trzech klas IV a, V a oraz VI a ze Szkoły Podstawowej w Ptaszkowie wybrali się na wycieczkę edukacyjną do Centrum Nauki i Sztuki „Stara Kopalnia” w Wałbrzychu. Uczestnicy zajęć edukacyjnych i warsztatów z kalkomanii aktywnie włączyli się do „Cyklu imprez turystyczno-krajoznawczych dla dzieci i młodzieży szkolnej z terenu Gminy Kamienna Góra” organizowanym dla nich przez Zarząd Oddziału Polskiego Towarzystwa Schronisk Młodzieżowych w Kamiennej Górze przy wsparciu finansowym Gminy Kamienna Góra.
Po przyjeździe autokarem PKS Kamienna Góra do Starej Kopalni w Wałbrzychu udali się do „Sztygarówki”, gdzie mogli odpocząć po podróży oraz zjeść drugie śniadanie.
Przed przystąpieniem do ciekawych zajęć edukacyjnych „Szychta fuksów – pierwsza zmiana młodych górników” oraz warsztatów z kalkomanii podzielili sią na dwa zespoły, w pierwszym byli czwartoklasiści, a drugi stworzyli piątoklasiści z szóstoklasistami. Ze „Sztygarówki” czwartoklasiści wraz z edukatorem ceramicznym Agnieszką Łukasik-Rzepecką udali się do Centrum Ceramiki Unikatowej, gdzie uczestniczyli w interesujących warsztatach ceramicznych „Kalkomania”. Warsztaty rozpoczęły się od zapoznania młodych adeptów sztuki ceramicznej z wystawami znajdującymi się w pracowni Centrum Ceramiki Unikatowej oraz wizyty w tzw. „piecowni” oraz w modelarni. Ceramicznej. Słuchając opowiadania prowadzącej warsztaty ceramiczne dowiedzieli się o trzech wałbrzyskich zakładach – „Krzysztof”, „Książ” oraz „Wałbrzych”, produkujących wyroby z porcelany zwanej „białym złotem”, z których istnieje jeszcze Zakład Porcelany Stołowej „Krzysztof”. Uczestnicy warsztatów zostali zapoznani przez nią z różnorodnymi technikami zdobniczymi używanymi w tworzeniu ceramiki użytkowej oraz unikatowej, oglądając prezentowane formy oraz różne wyroby gipsowe. Zobaczyli także różne piece ceramiczne do wypalania biskwitowego oraz szkliwienie ceramicznego, w których w temperaturach ok. 950ºC oraz 1200ºC dwukrotnie będą wypalane ich unikatowe, własnoręcznie udekorowane porcelanowe talerze. Kalkomania to jedna z technik zdobienia wyrobów porcelanowych, z którą zapoznała „młodych adeptów sztuki ceramicznej” zapoznała ich Agnieszka Łukasik-Rzepecka. Do ich dyspozycji na stołach były przygotowane 5 kolorów kalki: czarny, czerwony, niebieski, zielony i żółty, nożyczki oraz talerz porcelanowy i kuwety z wodą. Warsztaty rozpoczęły się od zaprojektowania własnej grafiki na kartce papieru, według którego wycinana różnokolorowa kalka stawała się materiałem do stworzenia niepowtarzalnych kompozycji, którą po zmiękczeniu w wodzie nanosili na porcelanowe talerze. Starannie i z dużym zaangażowaniem ozdabiane porcelanowe talerze zamieniały się w unikatowe pamiątki lub przyszłe prezenty dla bliskich z bardzo udanych warsztatów w Centrum Ceramiki Unikatowej w „Starej Kopalni” w Wałbrzychu.
Po podziękowaniu prowadzącej warsztaty ceramiczne Agnieszce Łukasik-Rzepeckiej za cenne wskazówki podczas aktywnego poznawania jednej z technik zdobienia wyrobów porcelanowych i pożegnaniu się z nią powrócili do „Sztygarówki” na słodkie „co nie co”
W tym samym czasie zespół stworzony przez piąto- i szóstoklasistów wraz z przewodniczką Centrum Nauki i Sztuki „Stara Kopalnia” Izabelą Purzycką uczestniczył w ciekawych zajęciach edukacyjnych „Szychta fuksów – pierwsza zmiana młodych górników”. Podchodząc na początek do Geogródka – skalnego ogrodu dydaktycznego prezentującego model budowy geologicznej rejonu Wałbrzycha Został on zbudowany z autentycznych surowców skalnych takich jak: piaskowce, zlepieńce, mułowce/iłowce, porfiry/riolity oraz z węgla. Tutaj poznali historię powstania węgla kamiennego –"czarnego złota” wydobywanego przez górników w trzech wałbrzyskich kopalniach, w tym kopalni „Julia”. Ponadto dowiedzieli się, że węgiel powstał w okresie zwanym karbonem. Następnie zaprosiła ich na zwiedzanie części wystawowej Muzeum Przemysłu i Techniki obejmujący najstarszy zachowany zespół górniczych budowli przemysłowych pochodzących z przełomu XIX i XX wieku. Zwiedzane przez nich wystawy prezentowały dzień pracy górnika oraz specyfikę pracy w kopalni. Już w pierwszym pomieszczeniu dowiedzieli się, że praca w kopalni należała do bardzo trudnych, a każdy górnik rozpoczynający swoją „szychtę” pobierał górniczą markę, która w zależności od zmiany miała kształt koła (zmiana poranna), kwadratu (zmiana popołudniowa) lub trójkąta (zmiana nocna). W kolejnej sali wystawowej poznali elementy roboczego stroju górnika pracującego pod ziemią: buty, spodnie drelichowe, koszule, kurtki, rękawice drelichowe oraz najważniejsze hełmy górnicze. Każdy górnik miał swoje ubranie zawieszone pod sufitem łaźni łańcuszkowej z osobistym numerem marki górniczej. Stąd wraz z Izabelą Purzycką weszli do Lampowni, gdzie zobaczyli makietę „Lisiej sztolni” z wodnym transportem urobku otwartej w 1794 r. Usłyszeli także legendę o Jasiu, który odkrył węgiel. W Lampowni zobaczyli także ważne elementy wyposażenia górnika – lampy górnicze i aparaty ucieczkowe, a także „sercówę” w bitą w drewno oraz elementy wyposażenia ratowników górniczych. W kolejnych pomieszczeniach zobaczyli na ścianach liczne fotografie ilustrujące ciężką pracę górników w podziemnych sztolniach. Następnie młodzi gwarkowie zobaczyli 4-poziomowe klatki zwożące górników do pracy pod ziemię oraz usłyszeli zaprezentowany przez przewodniczkę niektóre z sześciu sygnałów wykonawczych.
Na zakończenie „Szychty Fuksów – pierwszej zmiany młodych gwarków” ruszyli na spacer podziemną trasą turystyczną. Po założeniu górniczych hełmów z lampkami zobaczyli m. in. stare fotografie górników, figurkę św. Barbary – patronki górników oraz poznali tradycyjne pozdrowienie górników „Szczęść Boże”. Słuchając opowieści przewodniczki o trudnej górniczej pracy mogli zaobserwować na podziemnych ekspozycjach m.in. górnika strzałowego, mierniczych oraz „fedrujących” górników. W jednym z chodników zobaczyli ekspozycję prezentującą skutki wybuchu metalu oraz ratownika górniczego. Wiele radości sprawił im pobyt w sztolni ćwiczebnej, gdzie z dużym zaangażowaniem chętni wcielili się w rolę prawdziwych górników wykonując lekkie prace górnicze ładując „sercową” węgiel do „wagoników”.
W trakcie zwiedzania ekspozycji muzealnej w budynku łaźni i lampowni oraz spacerując pokopalnianymi chodnikami rozwiązywali liczne zagadki oraz rebusy poszerzające ich wiedzę oraz słownictwo górnicze. Słuchając przewodniczki poznali godło górnicze (kupla), które składa się z dwóch skrzyżowanych narządzi żelazka i pyrlika na zielonym tle. Dowiedzieli się, że dwutlenek węgla oraz metan to gazy, które były groźne dla górników dołowych oraz poznali jaką rolę w kopalni pełniły szczury, konie i kanarki. Ponadto zobaczyli olbrzymiego pająka „Stefana” oraz usłyszeli legendę o Skarbniku – postaci szczególnie ważnej dla górników. Bardzo miłym akcentem było pozdrawianie przez młodych ptaszkowian mijanych turystów górniczym pozdrowieniem „Szczęść Boże”. Na ścianach podziemnych chodników widzieli zamontowane liczne czujniki gazu oraz aparaty telefoniczne, służące bezpiecznej pracy górników, a w „podziemnych gablotach” różnorodne urządzenia i narzędzia wykorzystywane w trakcie „szychty” przez górników dołowych, w tym m.in. młot pneumatyczny, którego ciężar mogli poczuć wszyscy chętni gwarkowie. Po pozostawieniu hełmów górniczych wyszli na powierzchnię oraz podeszli do figurki św. Barbary, przy której zrobili sobie wspólne, pamiątkowe zdjęcie z przewodniczką Izabelą Purzycką z szybem „Julia” w tle. Po pożegnaniu się z nią powrócili do kawiarni „Sztygarówka” na ostatnie, drobne zakupy pamiątkarskie. Ponadto niektóre z nich przeliczając guziki w galowym mundurze górnika mogły dowiedzieć się ile lat żyła patronka górników św. Barbara.
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych i warsztatów zdobniczych przez wszystkich młodych gwarków z Ptaszkowa i spotkaniu się obydwu zespołów udali się na parking i oczekującym na nich autokarem, pełni wrażeń ze swojej wycieczki w wesołych nastrojach powrócili do swojej szkoły.
Opiekunami młodych gwarków i ceramików byli: Anna Cieślak, Monika Gładysz, Justyna Sowińska – nauczycielki oraz Jerzy Rubach – Nauczyciel Kraju Ojczystego i Honorowy Członek PTSM.
